Als jij met de vraag rondloopt: “Hoe leer ik noten lezen?” dan ben je hier op het juiste adres. In dit artikel laat ik je de geheimen van het muzieknotenschrift zien.
Misschien lijkt het allemaal wel heel ingewikkeld, maar eigenlijk is het toch wel redelijk simpel. Lees snel verder!
Wat is noten lezen?
Leuk dat je noten wilt leren lezen, maar wat is het eigenlijk?
Het is ongeveer hetzelfde als een boek lezen. Als je een verhaal hoort kan het lastig zijn om dat na te vertellen. Zeker als het een langer verhaal is over een onderwerp waar je weinig verstand van hebt.
Als het verhaal in een boek staat, kun je het nalezen. Als je het verhaal hardop leest, vertel je het eigenlijk na.
Zo is het ook met muziek.
Als je voor de eerste keer een onbekend liedje hoort, is het vaak lastig om het na te spelen of te zingen. Door nu de noten op te schrijven, wordt het ineens veel makkelijker om dat liedje na te spelen of te zingen. Je kunt het liedje immers gewoon “nalezen”
Hoe leer ik noten lezen?
Noten lezen is helemaal niet zo moeilijk als je misschien wel denkt. Het enige wat je moet weten zijn een paar basisregels die je hieronder kunt lezen.
Over het notenschrift is heel veel te vertellen Om het echter allemaal een beetje overzichtelijk te houden, laat ik je hier kennismaken met de basisprincipes van het notenschrift.
De Notenbalk
Zoals je misschien wel weet, bestaat de notenbalk uit 5 horizontale lijnen.
Als we ze tellen, dan beginnen we bij de onderste te tellen. Het onderste lijntje is dus 1, het bovenste lijntje is 5.
De muzieknoten worden getekend als bolletjes met een stokje eraan die tussen, of op één van die lijntjes staan.
Hieronder zie je een voorbeeld met wel 6 notenbalken onder elkaar voor een aantal verschillende instrumenten.
Bovenstaande afbeelding ziet er misschien wel ontzagwekkend uit, maar is in feite best simpel als je maar weet wat alle “krabbels” betekenen.
Het simpelste aan de notenbalk is, dat hoe lager de noten op de notenbalk getekend zijn, hoe lager de toon klinkt.
Net als bij het lezen van een boek, lezen we de notenbalk van links naar rechts en als we aan het eind van de notenbalk zijn gekomen, dan lezen we de regel (notenbalk) die eronder staat.
De noten op de notenbalk
Op de notenbalk (de 5 horizontale lijntjes) zie je allemaal zwarte bolletjes. Deze zwarte bolletjes zijn de noten.
De noten geven 2 dingen aan:
- Hoe hoog de toon moet klinken
- Hoe lang de toon moet duren
De hoogte van de toon
Wat je aan de noten in de bovenstaande notenbalk ziet, is dat de noten bij voorbeeld tussen de bovenste 2 lijntjes van de notenbalk zijn getekend, of bij voorbeeld net onder de onderste lijn van de notenbalk. Dit geeft de hoogte van de toon aan. De noot die tussen de bovenste 2 lijntjes van de notenbalk is getekend, hoort bij een hogere toon dan de noot die net onder de onderste van de 5 lijntjes van de notenbalk is getekend.
De lengte of duur van de toon
De noten laten ook zien hoe lang je een toon moet aanhouden
De noten met een “vlaggetje” aan het stokje duren korter dan de noten met alleen een stokje.
Noten die opgeschreven worden als een cirkeltje in plaats van een bolletje, duren weer langer.
De namen van de noten
Alle noten hebben ook verschillende namen en wel de eerste 7 letters van het alfabet: a, b, c, d, e, f en g.
Ze worden ook wel eens anders genoemd, namelijk: Do, Re, Mi, Fa, So, La, Ti en weer Do. Als we dit “vertalen” naar de letters van het alfabet en dezelfde volgorde aanhouden, krijgen we c, d, e, f, g, a, b en weer c.
Het Do, Re Mi ken je misschien wel als je de Film Soud of Music wel eens hebt gezien.
Hieronder zie je een stukje uit die film waarin de hoofdpersoon Maria (Julie Andrews) de Von Trapp kinderen de muzieknoten leert.
De hoogte van de tonen zijn verschillend, maar ook de duur van een toon kan variëren.
Een noot kan 1/32 tel duren, 1/16 tel, of 1/4 tel, of 1/2 tel, een hele tel, 4 tellen enz. Alle combinaties zijn ook mogelijk.
Als er een puntje achter een noot staat, betekent dat dat de noot anderhalf keer zo lang duurt. Een noot van een tel met een puntje erachter getekend duurt dan 1 1/2 tel.
Als je het hieronder uitgetekend ziet, dan wordt het waarschijnlijk allemaal wat duidelijker.
Het is je misschien opgevallen dat de meeste noten in de afbeelding hierboven een stokje hebben. Dit stokje van de noten in de afbeelding staat naar boven, maar het kan net zo goed naar beneden staan. Dat is meestal het geval bij de noten die bovenin de notenbalk staan getekend. In afbeelding 1 zie je daar een paar voorbeelden van.
Overigens is het zo dat als we naar de bovenste rij noten uit afbeelding 3 kijken je daar van links naar rechts de volgende noten getekend ziet:
- Een hele noot (4 tellen)
- Een halve noot (2 tellen)
- Een kwart noot (1 tel)
- Een achtste noot (1/2 tel)
- Een zestiende noot (1/4 tel)
Verder zie je een aantal noten met een “vlaggetje” en rechts in de afbeelding een aantal noten die bovenaan de stok met 1 of 2 streepjes aan elkaar vastzitten. vaak tekenen we 2 of meer noten met eenzelfde aantal “vlaggetjes” aan elkaar met zo’n streepje omdat dit wat netter en opgeruimder staat.
Noten onder of boven de notenbalk
Soms zijn de tonen zo hoog of laag, dat ze een eindje boven of onder de notenbalk geschreven worden. Maar ja, als ze niet op de notenbalk staan, is het lastig te zien hoe hoog of laag dat dan wel niet is.
Daarom zijn er hulplijnen boven of onder de notenbalk bedacht. Hiermee kun je precies zien hoe hoog of laag die noot moet klinken. Een voorbeeld zie je in de tekening hieronder.
Hetzelfde geldt overigens ook voor lage noten die onder de notenbalk getekend worden. Ook daar gebruiken we van die hulplijntjes om makkelijker te zien hoe laag die noot moet klinken.
De maat
De maat is eigenlijk het ritme van de muziek. Op de notenbalk zie je dat aangegeven met een verticaal streepje van de onderste lijn van de notenbalk naar de bovenste. (Of van de bovenste naar de onderste, het is maar net hoe je er naar kijkt)
Soms zit je misschien wel eens mee te tellen met een liedje of een muziekstuk. Dat zou dan zo kunnen gaan: 1, 2, 3, 1, 2, 3, 1, 2, 3, waar bij de 1 iedere keer net iets meer nadruk heeft dan de andere 2 tellen. We noemen dit een drie kwarts maat, omdat er iedere keer 3 tellen in een maat zitten.
Het zou ook zo kunnen gaan: 1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4. Ook hier krijgt de 1e tel net even wat meer nadruk dan de andere 3. Zoals je misschien wel kunt raden is dit dan een vier kwarts maat, omdat er iedere keer 4 tellen in een maat zitten.
In afbeelding 1 zie je aan het begin van de notenbalk dat het daar om een “zes achtste” maat gaat, omdat er daar 6 “achtste” noten in een maat zitten.
Tenslotte
Ik hoop dat je vraag “Hoe leer ik noten lezen?” nu (deels) is beantwoord. Zoals gezegd, er valt nog veel meer over te vertellen, maar dit is zo’n beetje de basis.
Vond je dit artikel interessant en wil je wel wat meer weten over noten en over muziek maken, lees dan ook mijn reviews eens over de pianocursus van Steven Pruis, de gitaarcursus van Jan van der Heide of de gitaarcursus van Koen
